Grŵp Trawsbleidiol y Senedd ar Dai

6 Chwefror 2023

Yn bresennol:

Enw	Sefydliad	Enw	Sefydliad
Mabon ap Gwynfor AS	Senedd Cymru (Cadeirydd)	Y Cynghorydd Linda Davies Evans	Cyngor Sir Gaerfyrddin
Altaf Hussain AS	Senedd Cymru	Sara Burch	Cyngor Sir Fynwy
Ruth Power	Shelter Cymru	Amy Lee Pierce	Y Wallich
Jennie Bibbings	Shelter Cymru	James Radcliffe	Platfform
Matthew Palmer	Shelter Cymru	Y Cynghorydd John Morgan	Cyngor Bwrdeistref Sirol Blaenau Gwent
Wendy Dearden	Shelter Cymru	Y Cynghorydd Andrea Lewis	Cyngor Abertawe
Ross Thomas	Tai Pawb	Matt Harris	Ffederasiwn Adeiladwyr Cartrefi
David Rowlands	Tai Pawb	Nichola Zerk	Cyngor Dinas Casnewydd
Matthew Dicks	CIH Cymru	Y Cynghorydd Rhys Goode	Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr
Cerys Clark	CIH Cymru	Donna Oldfield	Sipsiwn a Theithwyr Cymru
Y Cynghorydd Alun Llewelyn	Cyngor Castell-nedd Port Talbot	Faye Patton	Gofal a Thrwsio Cymru
Ryland Doyle	Swyddfa Mike Hedges AS	Bonnie Williams	Housing Justice Cymru
Robert Smith	Prifysgol Caerdydd	Y Cynghorydd James Clarke	Cyngor Dinas Casnewydd
Tim Thomas	Propertymark	Y Cynghorydd David Daniels	Cyngor Bwrdeistref Sirol Torfaen
Tim Crahart	Homeshare Wales	Steven Bletsoe	Cymdeithas Genedlaethol y Landlordiaid Preswyl
Becky Ricketts	Gofal a Thrwsio Cymru	Bryony Haynes	Cartrefi Cymunedol Cymru
Joy Williams	Cyngor Sir Gaerfyrddin	Louisa Devonish
Stephanie Rogers-Lewis	Cyngor Caerdydd	Gareth Lyn Montes	Cyngor Ffoaduriaid Cymru
David Kirby	Y Sefydliad Adeiladu Siartredig	Hugh Russell	Cwmpas
Katie Dalton	Cymorth Cymru	Jenny Russon	Sefydliad Elusennol MCS
Manon Roberts	Iechyd Cyhoeddus Cymru	Thomas Hollick	Y Wallich
Andy Thompson	Cyngor Sir Powys	Natalie Thompson	Cyngor Dinas Casnewydd
Zak Weaver	Swyddfa Sam Rowlands AS	Carolyn Johnstone	Byddin yr Iachawdwriaeth
Steve Porter	Cyngor Abertawe	Debbie Thomas	Crisis
Jasmine Harris	Crisis

Eitem ar yr agenda	Nodiadau
Croeso gan y Cadeirydd	Croesawodd Mabon ap Gwynfor AS bawb i’r cyfarfod cyn amlinellu agenda’r sesiwn a throsglwyddo’r awenau i’r cyflwynwyr.
Cyllideb 2023 Llywodraeth Cymru: Y Goblygiadau ar gyfer Tai – cymorth, cyflenwad a landlordiaid cymdeithasol	Bydd cyflwyniad pob siaradwr ar gael fel dogfen ar wahân. Trafododd Katie Dalton, Cyfarwyddwr, Cymorth Cymru yr angen i gynyddu’r Grant Cymorth Tai yn y gyllideb sydd i ddod, a galwodd ar Aelodau o’r Senedd i godi’r materion yn y ddadl ar y gyllideb ddrafft. Yng Nghyllideb Ddrafft Llywodraeth Cymru ar gyfer 2023/24, mae cyllid Grant Cymorth Tai yn £166.7 miliwn. Dyma’r un faint ag yr oedd yn 2022/23 a 2021/22, er gwaethaf y pwysau cynyddol ar y system ddigartrefedd ac effaith chwyddiant. Mae’r sector yn bryderus iawn am y setliad hwn ac wedi annog Gweinidogion i ailystyried cyn cyhoeddi’r gyllideb derfynol. Darparodd Cerys Clark, Rheolwr Polisi a Materion Cyhoeddus, Sefydliad Tai Siartredig Cymru drosolwg o oblygiadau cyllidebol o ran datgarboneiddio tai cymdeithasol a diogelwch adeiladau. Er bod y Sefydliad yn croesawu’r ymrwymiad parhaus i gynyddu’r cyflenwad o gartrefi cymdeithasol carbon isel, mae pryderon ynghylch diffyg cyllid i ddwyn datgarboneiddio yn ei blaen yng Nghymru. Mae angen eglurhad hefyd o'r cyllid ar gyfer SATC 2023 sydd heb gael ei gynnwys yn y gyllideb ddrafft. Trafododd Bryony Haynes, Rheolwr Polisi a Materion Allanol, Cartrefi Cymunedol Cymru yn ehangach oblygiadau'r gyllideb ddrafft i gymdeithasau tai. Mae Cartrefi Cymunedol Cymru’n falch o weld buddsoddi’n parhau mewn cartrefi fforddiadwy newydd i’w rhentu, gyda £330 miliwn ar gyfer y Grant Cymorth Tai yn y gyllideb ar gyfer 2023/24, ac mae’r gronfa Cyfalaf Trosiannol wedi bod yn enghraifft i’w chroesawu o gyllid ystwyth sydd â ffocws, a dull y dylid ei gyflwyno’n ehangach. Er bod y cyfle cyllidol yno i ddarparu cartrefi newydd, mae anghydbwysedd rhwng hyn a’r her ariannol enfawr i ôl-osod cartrefi presennol yn y sector rhentu cymdeithasol.
Fforwm	Cyfeiriodd y Cynghorydd Andrea Lewis at y pwysau sy’n wynebu awdurdodau lleol a chymdeithasau tai a’r cydbwysedd o ran mynd i’r afael â safonau llety tra hefyd yn dod o hyd i ateb i heriau digartrefedd, y diffyg llety sydd ar gael, a’r niferoedd cynyddol sydd mewn llety dros dro. A oes angen i derfyn amser datgarboneiddio gael ei ymestyn? A fyddem yn elwa ar saib mewn gweithgaredd wrth i’r dechnoleg ddatblygu a meddwl am dechnolegau eraill? Siaradodd Andy Thompson am y ffocws ar ddatgarboneiddio yn y sector cymdeithasol, a gofynnodd tybed a yw tenantiaid yn teimlo fel testun arbrawf ar gyfer technolegau newydd. Yn y cyfamser, mae perchen-feddianwyr yn canolbwyntio ar dalu eu morgeisi, nid buddsoddi yn eu heiddo. Mynegodd y Cynghorydd David Daniels bryderon am y sefyllfa ddifrifol sy’n wynebu darparwyr cymorth a’u heriau recriwtio. Awgrymodd y Cynghorydd Andrea Lewis y dylai’r Grŵp Trawsbleidiol anfon llythyr at y Gweinidog yn amlinellu realiti'r sefyllfa ar lawr gwlad ac yn mynegi pryderon ynghylch annigonolrwydd cynigion y gyllideb ddrafft. Cam i’w gymryd: Cytunodd y cyfarfod i lythyr gael ei anfon at y Gweinidog Newid Hinsawdd Awgrymodd Steve Bletsoe ei bod yn rhaid inni fod yn ymwybodol o anghenion y sector rhentu preifat. Sut y gallwn ni gyflawni datgarboneiddio ar ben rheoliadau a deddfwriaeth newydd? Mae Cymdeithas Landlordiaid Preswyl Cenedlaethol yn cefnogi unrhyw arian ychwanegol i ddarparu cefnogaeth i denantiaid a hefyd y pot taliadau tai dewisol – mae’n fain ar bawb ar hyn o bryd. Tynnodd Jennie Bibbings sylw at bryderon ynghylch nifer fach ond cynyddol y morgeisi sy’n cael eu hadfeddiannu, a rhoddodd fanylion am alwad Shelter Cymru am gyllid achub morgeisi pwrpasol.
Cloi'r cyfarfod	Diolchodd Mabon ap Gwynfor AS y bobl bresennol a’r siaradwyr. Manteisiodd ar y cyfle i gydymdeimlo â Mark Drakeford ar golli ei wraig yn ddiweddar, ac â Carolyn Thomas ar golli ei mab. Atgoffodd Mabon bawb y bydd y cofnodion ar gael gan Shelter Cymru maes o law a daeth â'r cyfarfod i ben.
Dyddiad y cyfarfod nesaf	Dydd Llun 15 Mai 2023, 09.30-10.30 ar Teams